Πολλές φορές οι πελάτες μου με ρωτάνε «Πώς θα καταλάβω τοξικός;», « Πώς μπορώ να αναγνωρίσω τα σημάδια πριν έρθω πολύ κοντά του;» Οι τοξικοί άνθρωποι υπάρχουν γύρω μας φορώντας διάφορα προσωπεία. Όλοι μας έχουμε έρθει σε επαφή με τοξικούς ανθρώπους, ανθρώπους οι οποίοι μας προκαλούν αρνητικά συναισθήματα, ανθρώπους με τους οποίους έχουν δημιουργηθεί δυσλειτουργικές σχέσεις, ανθρώπους που εκ των υστέρων καταλάβαμε πόσο τοξικοί ήταν για μας. Ο τοξικός άνθρωπος μπορεί να είναι χειριστικός, να υπονομεύει τις προσπάθειες και τους στόχους μας, μπορεί να είναι αρνητικός και επικριτικός, μπορεί να είναι κουτσομπόλης, μπορεί να είναι λεκτικά επιθετικός ή ψυχολογικά κακοποιητικός, μπορεί να είναι μεμψίμοιρος και γκρινιάρης, μπορεί να είναι νάρκισσος και αλαζόνας, μπορεί να είναι πάρα πολλά πράγματα. Σε όλες όμως τις περιπτώσεις είναι ένα άτομο το οποίο μας προκαλεί αρνητικά συναισθήματα και δυσφορία. Ένα τοξικό άτομο στην αρχή μπορεί να μην έχει ξεκάθαρη εικόνα τοξικού ατόμου. Αντιθέτως, μπορεί να είναι ιδιαίτερα γοητευτικό, να δείχνει ότι νοιάζεται για μας, ότι όλες οι προσπάθειες που κάνει έχουν απώτερο στόχο το δικό μας καλό κτλ. Αργά ή γρήγορα όμως φαίνεται το πραγματικό του πρόσωπο και οι ξεκάθαρες προθέσεις του. Τα τοξικά άτομα καλόν είναι να τα κρατάμε σε απόσταση και αν είναι δυνατόν να τα απομακρύνουμε από κοντά μας. Ένα τοξικό άτομο δεν έχει να μας προσφέρει τίποτα. Το να μπούμε στη διαδικασία να προσπαθήσουμε να το διορθώσουμε για τον λάθος τρόπο της συμπεριφοράς του ή ακόμα και να ξεσκεπάσουμε τις προθέσεις του είναι δώρον άδωρον, καθώς ποτέ δεν θα γνωρίσει υο λάθος του, δεν θα προσπαθήσει να διορθώσει τη συμπεριφορά του, αλλά αντίθετα θα αρνηθεί τα πάντα κατηγορηματικά. Τις περισσότερες φορές αυτό που συμβαίνει είναι να μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο συνεχούς προσπάθειας να αλλάξουμε το άτομο αυτό και να του δώσουμε ευκαιρίες, θεωρώντας πως θα βελτιωθεί ή ακόμα και πιστεύοντας πως εμείς παρερμηνεύσαμε τα κίνητρα του και τις προθέσεις του. Αργά ή γρήγορα όμως αντιλαμβανόμαστε πως αυτό δεν βγάζει πουθενά και πως έτσι εγκλωβιζόμαστε σε έναν φαύλο κύκλο.
Φυσικά δεν είναι πάντα εφικτό να απομακρύνουμε το άτομο αυτό από γύρω μας, καθώς μπορεί να είναι συγγενικό μας άτομο, άτομο στην εργασία μας κτλ. Σε αυτές τις περιπτώσεις το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να κρατάμε αποστάσεις, να αποστασιοποιηθούμε από το άτομο αυτό συναισθηματικά, και να αποφεύγουμε τυχόν διενέξεις μαζί του. Βάζοντας όρια, οριοθετούμε τόσο τη δική του τοξική συμπεριφορά όσο και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει κάτι τέτοιο σε μας, καταφέρνοντας με αυτό τον τρόπο να διατηρήσουμε την συναισθηματική και ψυχική μας ηρεμία.
Κατσαούνη Μαρία-Ψυχολόγος Υγείας (MSc)