Ο καρκίνος είναι μια από τις σοβαρότερες ασθένειες των τελευταίων ετών. Αποτελεί κυτταρική νόσο κατά την οποία προκαλείται αφύσικος πολλαπλασιασμός παθολογικών κυττάρων ο οποίος δημιουργεί αυτό που γνωρίζουμε ως κακοήθεις όγκους. Υπάρχουν πολλά είδη καρκίνου (καρκίνος του πνεύμονα, μαστού, παχέως εντέρου, στομάχου, λευχαιμία κτλ), άλλες μορφές δύσκολα θεραπεύσιμες και άλλες πιο εύκολα. Τα συμπτώματα ποικίλουν ανά την περίσταση, όπως και η θεραπεία (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία κ.α.) Πως επηρεάζει μια τέτοια ασθένεια την ζωή μας;
Οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί σε εμάς. Τα τελευταία χρόνια όμως όλο και συχνότερα ακούμε γύρω μας για άτομα τα οποία νοσούν, γνωστοί, φίλοι, συνεργάτες. Οι ιατροί, η τηλεόραση, τα περιοδικά αναφέρονται συχνά στην πρόληψη, τον ρόλο της κληρονομικότητας και προδιάθεσης, τις αλλαγές που πρέπει να κάνουμε στον τρόπο ζωής μας, την διατροφή μας, τις συνήθειες μας.
Στο μυαλό των περισσοτέρων ο καρκίνος είναι συνυφασμένος με την έννοια της ανίατης ασθένειας και γι’ αυτό προκαλεί τρόμο και φόβο (παρόλο που πολλές μορφές θεωρούνται πλέον ιάσιμες). Στο άκουσμα των αρνητικών αποτελεσμάτων το άτομο παθαίνει σοκ και αρνείται να δεχθεί ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει στον ίδιο. Η αναφορά και μόνο της ονομασίας της ασθένειας είναι δύσκολη. Η κινητοποίηση και αντιμετώπιση όμως απαιτείται να είναι άμεση και έτσι ο ασθενής μπαίνει γρήγορα σε διαδικασίες και αλλαγές τις οποίες δεν είναι έτοιμος να διαχειριστεί, καθώς ούτε και η οικογένεια του. Ο καρκίνος δεν αφορά μόνο το άτομο που πάσχει αλλά ολόκληρη την οικογένεια. Οι αλλαγές και οι επιπτώσεις επηρεάζουν όλα τα μέλη.
Ο ασθενής βιώνει έντονο άγχος, στρες, θυμό, απόγνωση και πολλές φορές οδηγείται στην κατάθλιψη. Ο αυτοκτονικός ιδεασμός παρατηρείται σε μεγάλη συχνότητα καθώς ο ασθενής βλέπει το μέλλον ανέλπιδο και μαύρο. Τόσο οι εσωτερικές όσο και οι εξωτερικές αλλαγές που καλείται να αντιμετωπίσει το άτομο είναι μεγάλες και δύσκολες. Ο επαναπροσδιορισμός του εαυτού, των ρόλων και της ασθένειας είναι σημαντικό κομμάτι το οποίο το άτομο και όλα τα μέλη της οικογένειας πρέπει να δουλέψουν. Στην περίπτωση που κριθεί πως η αφαίρεση οργάνου είναι απαραίτητη το άτομο καλείται να «θρηνήσει» την απώλεια αυτή.
Η επαφή με τον ψυχολόγο θεωρείται απαραίτητη καθώς και η ένταξη σε ομάδες υποστήριξης καρκινοπαθών. Βασικό κομμάτι είναι η ενημέρωση του ασθενούς για την εξέλιξη της ασθένειας, τα αίτια, τις θεραπευτικές επιλογές κτλ, ώστε το άτομο να μην ταλαντεύεται ανάμεσα σε «γιατί;», διλλήματα και κυρίως άγνοια, η οποία το καθιστά ανήμπορο και του δημιουργεί το αίσθημα απώλειας ελέγχου στην κατάσταση. Με την βοήθεια του θεραπευτή ο ασθενής θα ¨δει¨ την ασθένεια και τις επιπτώσεις αυτής στην ρεαλιστική του έκταση, θα υιοθετήσει ένα νέο τρόπο ζωής, μια νέα καθημερινότητα, θα μάθει να προσαρμόζεται στα καινούρια δεδομένα και θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής του στο νέο πλαίσιο. Η θετική σκέψη και το δυναμικό πνεύμα έχει αποδειχθεί από έρευνες πως παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση και έκβαση της ασθένειας.
Κατσαούνη Μαρία- Ψυχολόγος Υγείας (MSc)