Η εφηβεία είναι μία περίοδος η οποία χαρακτηρίζεται από έντονες μεταβολές. Οι μεταβολές αυτές είναι σωματικές, νοητικές, κοινωνικές, σεξουαλικές και συναισθηματικές. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της εφηβείας διαμορφώνεται και επαναπροσδιορίζεται η ταυτότητα του ατόμου. Οι έφηβοι καλούνται να εξοικειωθούν και να αποδεχτούν τις αλλαγές αυτές. Στο κομμάτι αυτό, πολλοί είναι οι έφηβοι οι οποίοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες και κλείνονται στον εαυτό τους.
Η εφηβεία χαρακτηρίζεται από συναισθηματικές μεταπτώσεις, περιόδους θλίψης και απομόνωσης, συγκρούσεις, έντονη διεκδικητικότητα, σύγχυση και αποδιοργάνωση. Κομμάτι της εφηβείας αποτελεί η κατάθλιψη, ο αυτοκτονικός ιδεασμός και οι αυτοτραυματισμοί.
Οι παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση των παραπάνω έχουν να κάνουν με την απουσία ικανότητας ρύθμισης των συναισθημάτων του εφήβου, την απουσία συναισθηματικής διαθεσιμότητας του γονέα, την αναστολή συναισθηματικής έκφρασης, το δεσμός με τον γονέα και τα γονικά μοντέλα ανατροφής. Άλλοι παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο είναι το αίσθημα συναισθηματικής ασφάλειας μέσα στην οικογένεια, το αίσθημα αποδοχής από τους συνομηλίκους, το αίσθημα του ανήκειν ή η απόρριψη του εφήβου από τους συνομήλικους. Τυχόν παιδική κακοποίηση, σχολικός εκφοβισμός, αίσθημα συναισθηματικής επιβάρυνσης και κατ επέκταση συναισθήματα ενοχής και τύψεων, συμβάλλουν στην εκδήλωση καταθλιπτικής διάθεσης και αποτελούν προβλεπτικούς παράγοντες αυτοκτονίας και αυτοτραυματισμού.
Στις περιπτώσεις αυτοτραυματισμού ο έφηβος δεν έχει σκοπό να βάλει τέλος στην ζωή του, αλλά είναι περισσότερο μία κραυγή βοήθειας για τα όσα βιώνει και αισθάνεται, προς το περιβάλλον του.
Σε γενικές γραμμές, πίσω από κάθε αυτοκτονία και τάση αυτοτραυματισμού υπάρχει κάποια μορφή διαταραχής διάθεσης. Σε μικρότερο βαθμό εμπλέκεται επίσης η χρήση ουσιών και αλκοόλ, οι διαταραχές άγχους, και διαταραχές διαγωγής.
Κατσαούνη Μαρία- Ψυχολόγος (MSc)